Autorskie spotkanie z Doroteuszem Fionikiem
4 lutego 2018 roku w warszawskim Centrum Kultury Prawosławnej im. świętych Cyryla i Metodego odbyła się prezentacja nowych książek wydanych przez Stowarzyszenie Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach której towarzyszył mini-koncert studia folkloru tradycyjnego „Żemerwa”, działającego w ramach stowarzyszenia. Muzeum powołał do życia w 1986 roku Doroteusz Fionik – regionalista i absolwent Wyższego Prawosławnego Seminarium Duchownego w Jabłecznej. Stowarzyszenie działa od roku 2000, skupiając się na zachowaniu i kultywowaniu historii, tradycji, języka i kultury podlaskich Białorusinów. Przez ten czas nakładem muzeum wyszło drukiem kilkadziesiąt książek o tematyce regionalnej i historycznej, w tym seria monografii parafii prawosławnych na Białostocczyźnie wydanych przy współpracy z ks. Grzegorzem Sosną, którego imię nosi biblioteka w Domu Mieszczańskim (stanowi część zabudowy skansenu w Studziwodach). Stowarzyszenie wydało również wiele albumów muzycznych prezentujących duchową i religijną spuściznę prawosławnych mieszkańców wsi między Bielskiem Podlaskim a Hajnówką.
Autorskie spotkanie z Doroteuszem Fionikiem wiązało się z promocją jego najnowszych książek z serii Historia i Kultura Podlaskich Białorusinów zainicjowanej w 2013 roku. „Ojciec Konstanty Bajko” to pozycja wydana w 2016 roku, traktująca o życiu wybitnego duchownego polskiej Cerkwi, którego historia opowiada nam o niełatwym losie prawosławia w XX wieku. Konstanty Bajko, pochodzący z Białowieży, jest świadkiem przedwojennego burzenia świątyń na Chełmszczyźnie, gdzie służy jako duszpasterz. Po wojnie już jako prefekt nauczania religii w bielskich szkołach, zostaje porwany przez NKWD i zesłany na Workutę, z której dzięki zdobytej na studiach wiedzy medycznej i pracy felczera, udaje mu się szczęśliwie powrócić. Ojciec Bajko jest również znany jako budowniczy prawosławia na Ziemiach Odzyskanych i wieloletni proboszcz parafii w Stargardzie Szczecińskim a także pomysłodawca Domu Opieki im. św. Stefana w Cieplicach.
Bohaterem najnowszej książki Doroteusza Fionika, która ukazała się pod koniec 2017 roku jest Jarosław Wasiljewicz Kostycewicz, twórca białoruskiego szkolnictwa w Bielsku Podlaskim, którego imieniem nazwana została bielska Szkoła Podstawowa nr 3. Życie tego pochodzącego ze znanej rodziny duchownych w Pasynkach działacza również pokazuje trudny los prawosławia w pierwszej połowie XX wieku. Najpierw bieżeństwo roku 1915, później trudne lata międzywojnia – zamykanie cerkwi i ciężkie warunki nauczania dzieci i młodzieży z białoruskich wsi. Kostycewicz zapamiętany został przez swoich uczniów jako człowiek wielkiej dyscypliny i twardego charakteru. Dobry duch Jarosława Wasiljewicza do dzisiaj buduje dobrą atmosferę dla białoruskiej inteligencji Bielska Podlaskiego. Jako syn, wnuk i prawnuk duchownego doskonale wiedział jak istotnym w procesie wychowania jest pierwiastek wiary i przywiązania do Cerkwi prawosławnej, podobnie jak poczucie narodowej odrębności.
Obecni na spotkaniu słuchacze mieli okazję wysłuchać zespołu „Żemerwa” pod kierunkiem Anny Fionik, który zaprezentował kilka utworów pogranicza Podlasia i Polesia, o tematyce religijnej i świeckiej. Goście z Podlasia przywieźli ze sobą pozycje książkowe i muzyczne, które cieszyły się dużym zainteresowaniem uczestników spotkania.
Tomasz Sulima
Foto: ks. A. Lewczak
