Historia

Uruchomienie w 1925 r. Studium Teologii Prawosławnej na Uniwersytecie Warszawskim zrodziło potrzebę zapewnienia studentom bazy lokalowej. W związku z tym podjęto decyzję o budowie cerkiewnego internatu. Zlokalizowano go na skrzyżowaniu ulic Targowej i św. Cyryla i Metodego.

Prace rozpoczęto w 1927 r., a ukończono na przełomie 1929/1930. W budynku istniała cerkiew św. Mikołaja. Miało też swoją siedzibę Bractwo Teologów Prawosławnych, którego opiekunem był metropolita Dionizy (Waledyński)– organizator, kierownik i profesor Studium Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego.

W budynku mieściły się pokoje dla studentów, biblioteka, czytelnia, sale lekcyjne, pomieszczenia administracji oraz stołówka. Dyrektorami Internatu byli m.in.: Metropolita Dionizy, Metropolita Tymoteusz i ks. Archimandryta prof. zw. Hilarion (Basdekas). Opiekę duszpasterską nad studentami prowadzili: Arcybiskup gen. bryg. Sawa (Sowietow) – honorowy członek Bractwa Teologów Prawosławnych i ks. prof. Archimandryta Grzegorz (Peradze) -przewodniczący Koła Studentów Teologii Prawosławnej, kierownik sekcji naukowej i honorowy członek Bractwa Teologów Prawosławnych.

Wraz z wybuchem II Wojny Światowej budynek przejęli Niemcy. W 1943 roku pozwolili na utworzenie w nim seminarium duchownego. Szkoła z kaplicą funkcjonowała od października 1943 do połowy 1944 roku. 1 sierpnia 1944 r. w pierwszym dniu Powstania Warszawskiego w budynku doszło do tragicznego zdarzenia. Kilkunastu studentów i pracownicy internatu zostali rozstrzelani przez Niemców. O tym tragicznym wydarzeniu przypomina tablica pamiątkowa umieszczona przy ogrodzeniu od ul. św. Cyryla i Metodego.

W 1944 r. po wycofaniu się wojsk faszystowskich budynek przejął Urząd Bezpieczeństwa a następnie w 1950 r. został przekazany Komendzie Milicji. Od tego czasu budynek zaczął okrywać się złą sławą. Dochodziło tu do licznych prześladowań ludności i żołnierzy Polski podziemnej. Upamiętnia to tablica umieszczona obok głównego wejścia do budynku.

W 1947 roku, tuż po uruchomieniu Prywatnego Studium Teologii Prawosławnej przy katedrze metropolitalnej w Warszawie, metropolita Dionizy rozpoczął starania o zwrot budynku, jednakże bezskutecznie. Próby odzyskania domu podejmowali kolejni metropolici jednak okazywały się one bezskuteczne. W 1990 r. budynek został przekazany Policji. Po wieloletnich staraniach Zwierzchnika Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Metropolity Sawy, budynek w 2004 r. na mocy Ugody Komisji Regulacyjnej ds. Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, powrócił do prawowitych właścicieli. W oddanej pierwszej części budynku usytuowanej w zachodniej części gmachu o powierzchni 670,70 m2, po przeprowadzeniu kapitalnego remontu w 2006 r., Jego Eminencja, Metropolita Sawa otworzył Metropolitalny Dom Studenta. Kierownikiem domu został ks. mgr Andrzej Lewczak. Znalazły się tu również mieszkania dla duchowieństwa Katedry Metropolitalnej. Całkowite wyprowadzanie się Policji trwało do 2010 r.

Całość budynku została przekazana w stanie kompletnej ruiny i wymagała natychmiastowego remontu. Dzięki ogromnemu zaangażowaniu Metropolity Sawy, oraz wsparciu wiernych naszej Cerkwi udało się przeprowadzić remont, którego koszt bez wyposażenia przekroczył 5 mln złotych. W dniu 10 września 2012 r., w dniu pamięci św. Hioba Poczajewskiego, opiekuna Diecezji Warszawsko – Bielskiej, Jego Eminencja, Wielce Błogosławiony Sawa, Metropolita Warszawski i całej Polski dokonał poświęcenia budynku a z dniem 1 października 2012 r., powołał do życia Centrum Kultury Prawosławnej im. świętych Cyryla i Metodego. Dyrektorem centrum został ks. mgr Andrzej Lewczak. Z dniem 1 października 2012 r. Metropolita Sawa otworzył kaplicę akademicką p.w. świętych Cyryla i Metodego, której kapelanem został ks. mgr Łukasz Koleda. Ekonomem oraz Administratorem domu został mgr Piotr Falkowski.